Een van de vele verftechnieken die de schilderwereld kent, is een genaamd impasto. Dikke lagen verf vormen de basis voor deze techniek. Daar waar normaal de kleuren het belangrijkste element zijn, focust deze mooie techniek zich tegelijkertijd op de structuur. Impasto is een techniek die je moet leren kennen, dus lees dit blog en maak kennis met impasto!

Wat is impasto?

Impasto is een schildertechniek waarbij verf dik op het canvas wordt aangebracht, zodat het een driedimensionaal effect creëert. De verf wordt vaak zo dik aangebracht dat de penseel- of messtreken zichtbaar blijven, wat textuur en diepte toevoegt aan het schilderij. Deze techniek wordt gebruikt om levendigheid, dynamiek en een gevoel van beweging in het kunstwerk te brengen. 

Wat zijn de benodigdheden voor een impasto schilderij?

Voor impasto heb je specifieke materialen nodig. Hier is een lijst met de essentiële benodigdheden:

Verf

• Olieverf of acrylverf: Beide zijn geschikt voor impasto. Olieverf heeft een langere droogtijd, wat meer mogelijkheden biedt voor het aanbrengen en bewerken van dikke lagen. Acrylverf droogt sneller en is gemakkelijker schoon te maken.

Mediums

• Impasto-medium: Dit medium kan aan de verf worden toegevoegd om de textuur en dikte te verhogen zonder de kleur te veranderen. Voor acrylverf zijn er specifieke impasto-mediums die de verf dikker maken.
• Pasta- of gelmediums: Deze kunnen worden gemengd met acrylverf om de consistentie te verdikken en de textuur te verbeteren.

Gereedschap

• Paletmessen: Verschillende vormen en maten van paletmessen zijn essentieel voor het aanbrengen en modelleren van dikke verf. Ze bieden veel controle over de textuur en vorm.
• Penselen: Stijve, stevige penselen van varkenshaar of synthetisch materiaal zijn geschikt om dikke verf aan te brengen en te bewerken.

Ondergrond

• Canvas: Voorbereid canvas is ideaal voor impasto. Zorg ervoor dat het canvas stevig genoeg is om het gewicht van de dikke verf te dragen.
• Paneel: Houten of MDF-panelen zijn een alternatief voor canvas en bieden een stevige ondergrond voor zware verf.

Overige benodigdheden

• Palet: Een stevig palet om je verf en mediums te mengen.
• Ezels: Een stevige ezel om je werk stabiel te houden tijdens het schilderen.
• Schoonmaakmateriaal: Doeken, papierrollen en oplosmiddelen (voor olieverf) of water (voor acrylverf) om je gereedschap schoon te maken.
• Handschoenen: Beschermende handschoenen om je handen schoon te houden en te beschermen tegen chemische stoffen.

Met deze materialen ben je goed uitgerust om aan de slag te gaan met de impasto-techniek en prachtige, textuurrijke schilderijen te creëren.

Hoe maak je impasto?

Als je als schilder op zoek bent naar technieken en manieren om kunst een nieuwe dimensie te geven, kun je een poging wagen om een impasto te maken.

Dat pak je als volgt aan:

1. Kies de juiste verf: Impasto werkt het beste met dikke, zware verf zoals olieverf of acrylverf. Deze verftypes hebben de robuuste textuur die nodig is voor impasto-effecten.
2. Gebruik de juiste gereedschappen: Een paletmes is ideaal voor impasto omdat je hiermee dikke lagen verf kunt aanbrengen en textuur kunt creëren. Penseelstreken kunnen ook zichtbaar worden gemaakt met stijve borstels.
3. Verdikkingsmiddelen toevoegen: Als je verf niet dik genoeg is, kun je een verdikkingsmiddel zoals impasto of gel medium toevoegen. Deze middelen maken de verf dikker zonder de kleur te verdunnen.
4. Breng de verf dik aan: Schep de verf met je paletmes of penseel en breng deze in dikke lagen aan op het canvas. Je kunt de verf in verschillende richtingen manipuleren om de gewenste textuur en beweging te creëren.
5. Experimenteer met lagen: Je kunt de verf in meerdere lagen aanbrengen, waarbij je soms moet wachten tot de onderste lagen droog zijn voordat je nieuwe lagen toevoegt. Dit kan diepte en rijkdom aan je werk toevoegen.
6. Droogtijd: Houd rekening met langere droogtijden, vooral bij olieverf, omdat de dikke lagen verf meer tijd nodig hebben om volledig uit te harden.
7. Speel met licht: Impasto kan helpen het licht op verschillende manieren te vangen, wat je schilderij visuele interesse geeft. Probeer je schilderij vanuit verschillende hoeken te bekijken om te zien hoe het licht interactie heeft met de textuur.

Tip! Bekijk deze video en probeer om zelf ook een impasto golf te schilderen!

Het impasto-effect

Het effect van impasto kan op verschillende manieren worden beschreven, afhankelijk van de context van het kunstwerk en de perceptie van de kijker. Over het algemeen kan het effect van impasto als volgt worden beschreven:

• Textuurrijk: Impasto voegt een opvallende textuur toe aan het oppervlak van het schilderij. De dikke, zware verflagen creëren reliëf en diepte, waardoor het oppervlak tastbaarder wordt.
• Expressief: De zichtbare penseelstreken en de driedimensionale kwaliteit van impasto dragen bij aan een gevoel van expressie en spontaniteit in het kunstwerk. Het geeft de indruk van een directe, fysieke interactie tussen de kunstenaar en het medium.
• Dynamisch lichtspel: De dikke verflagen vangen en reflecteren het licht op verschillende manieren, afhankelijk van de hoek en intensiteit van de lichtbron. Dit kan resulteren in een levendig spel van licht en schaduw op het oppervlak van het schilderij.
• Emotionele diepte: Impasto kan ook een gevoel van emotionele diepte en intensiteit toevoegen aan het kunstwerk. De dikke verflagen kunnen een gevoel van energie, passie of beweging overbrengen, waardoor het werk een krachtige emotionele impact krijgt.
• Visuele interesse: Het gebruik van impasto trekt de aandacht van de kijker en creëert visuele interesse. De textuur en levendigheid van impasto kunnen het kunstwerk boeiender maken en de kijker uitnodigen om nauwkeuriger te kijken en te verkennen.

Hoe herken je een impasto?

Let op de volgende kenmerken om een impasto schilderij te herkennen: 

• Driedimensionale textuur: De verf steekt uit het oppervlak van het canvas, waardoor een reliëfachtige textuur ontstaat.
• Zichtbare penseel- of messtreken: De techniek laat de individuele streken van het gereedschap zien, wat een expressieve en dynamische uitstraling geeft.
• Gebruik van dikke verf: Vaak wordt olieverf of acrylverf gebruikt, gemengd met mediums om de consistentie te verdikken.
• Licht en schaduw: De dikte van de verflaag creëert natuurlijke schaduwen en highlights, wat een extra dimensie aan het schilderij toevoegt.

Experts op het gebied van impasto

Je weet nu wat impasto is en hoe je het kunt herkennen. Maar je hebt onbewust waarschijnlijk al eens een impasto schilderij gezien. De kunstgeschiedenis beschikt over een aantal impasto-genieën die je vast wel kent. En zo niet, maak kennis met de volgende experts:

• Vincent van Gogh - Van Gogh staat bekend om zijn uitgebreide gebruik van impasto, wat zijn werken een dramatische textuur en diepte geeft. Een van zijn bekendste werken met deze techniek is "Sterrennacht". In dit schilderij zijn de dikke verf en de levendige penseelstreken duidelijk zichtbaar, wat de dynamische, wervelende lucht prachtig accentueert.
• Rembrandt van Rijn - In veel van zijn portretten gebruikte Rembrandt impasto om de lichteffecten op de huid en kleding te versterken. "De Nachtwacht" bevat ook gedeelten waar impasto is toegepast om bepaalde details zoals de metaalachtige glans van wapens en uniformen te benadrukken.
• Jackson Pollock - Hoewel bekend om zijn druptechniek, gebruikte Pollock ook impasto in zijn abstract expressionistische werken. Door dikke lagen verf toe te passen, creëerde hij een intense, tastbare textuur die zijn schilderijen een energieke dimensie geeft.
• Willem de Kooning - Als een andere vooraanstaande figuur in het abstract expressionisme, gebruikte de Kooning impasto om zijn krachtige en expressieve penseelstreken in werken zoals "Woman I" te benadrukken.

Deze schilders gebruikten impasto niet alleen om een visueel effect te creëren, maar ook om emotionele diepte en intensiteit in hun kunstwerken te brengen, waardoor de toeschouwer een meer betrokken en textuurrijke ervaring krijgt.

Impasto is een geweldige techniek om diepte en textuur aan je schilderijen toe te voegen. Dus, of je nu een beginnende kunstenaar bent of een ervaren schilder, met impasto kun je expressieve en dynamische kunstwerken maken. Probeer het eens en experimenteer met dikke verflagen en verschillende gereedschappen. Veel schilderplezier!